Hepimiz Marie Antoniette'in ismini biliriz. 1789'daki Fransız Devrimi öncesi, yoksul kitleler için "Ekmek bulamıyorlarsa, pasta yesinler" dediği rivayet edilen Fransa Kraliçesi. Bu ifade ona ait değildir, ama kötülükleri yüzünden onun üzerine kalmıştır ve sonuçta giyotinle idam edilmiştir. Maria Theresia, Fransız Devrimi dolayısıyla tarihe geçen Marie Antoniette'nin annesidir.
Maria Theresia, 1717'de Viyana'da doğdu. Babası, Avusturya Arşidükü ve Kutsal Roma-Germen İmparatoru VI. Karl (Charles) ve annesi güzelliğiyle ünlü olan Germen Kraliçesi Elisabeth Christine'dir.
VI. Karl, erkek varisinin olmaması yüzünden 1713'te "Pragmatik Yaptırım" adı verilen bir fermanla, sırasıyla olası kızlarını da Habsburg topraklarının varisi ilan etti. 10 yıl süreyle bunun kabulü için uğraştı; büyük tavizler verdi ve sonunda bütün Avrupa devletlerine onaylattı. Aslında ferman çıktığında VI. Karl'ın kızı yoktu. Daha sonra olur diye bunu istiyordu ve ağabeyinin kızlarının da böylece tahtın sahibi olmasını engelledi. Büyük kızı da güzelliğini annesinden aldığı söylenen Maria Theresia'ydı.
Katolik olan Habsburg Hanedanı, 1278-1918 arası başta Avusturya olmak üzere Avrupa'da saltanat sahibiydi. Tarih sahnesine çıkışları ve yükselişleri Osmanlı'yla eş zamanlı olduğu için iki imparatorluk büyük bir çekişme yaşamıştır. Genel olarak Ortodoks dünyasında yayılma gösteren Osmanlı, siyaseten her zaman Ortodokslar'ı ve sonra ortaya çıkan Protestanlar'ı, Katolikliğe karşı desteklemiştir. Bunun nedeni Habsburg Hanedanı'dır.
Fransa, Katolik olmasına rağmen Kutsal Roma ve İspanya İmparatoru V. Karl'a karşı, en büyük rakibi Kanuni Sultan Süleyman'dan yardım istemişti. Bu ilişki dostluğa döndü ve I. Dünya Savaşı'na kadar sürdü. I. Dünya Savaşı'nda ise bu kez Osmanlı, Avusturya'yla müttefik olarak savaşa girip Fransa'ya karşı savaştı.
İspanya, altın çağını yaşayıp düşüşe geçtikten sonra 1700'de tahta geçen Bourbon Hanedanı, Katalonya başta olmak üzere bazı bölgelerin ayrıcalıklarını kaldırınca bu bölgeler Bourbon Hanedanlığı'na karşı iktidar mücadelesi yapan Habsburg Hanedanlığı'nı desteklediler. Barcelona-Real Madrid çekişmesinde bu önemli bir tarihsel nedendir.
VI. Karl, 1740 yılında bir tabak sotelenmiş mantar yedi, hastalandı ve 10 gün sonra da öldü. Voltaire, bu ölüm için "Bir tabak mantar, Avrupa'nın tarihini değiştirdi" diye yazmıştır.
Maria Theresia, 1736'da Lorraine Dükü Franz Stephen'le evlenmişti. Babası ölüp tahta geçtiğinde 23 yaşındaydı. Üç kız çocuğu doğurmuş, ikisi bebeklik çağında çiçek hastalığından ölmüştü. Ülkenin mali durumu Osmanlı'yla yapılan savaşlar yüzünden çok kötüydü. Şu anda Fransa'nın bir bölgesi olan Lorraine, bu evlilik nedeniyle topraklarının Habsburg topraklarına katılmasına karşı çıkınca, Stephen burasını Tuscany Büyük Dükalığı'yla değiştirmek zorunda kaldı.
Marisa Theresia'nın resmi unvanı Avusturya Arşidüşesi, Macaristan ve Bohemya Kraliçesi'ydi. Eşini ortak yönetici ilan etti. Ne var ki kadın olduğu için tahtını tanımak istemediler. Avusturya, Büyük Britanya, Hollanda ve Silezya müttefik oldu ve Fransa, Prusya ve İspanya'ya karşı savaştı. Avusturya Veraset Savaşları adıyla bilinen bu dönem 8 yıl sürdü. Savaş sonunda Maria Theresia bazı tavizler sonucu tahtını korumayı başardı.
1765'te Albert ölünce ülkeyi oğlu II. Joseph'le birlikte yönetti. Koyu bir Katolik olduğu için aydınlanma yolunda özgür düşüncenin tümünü yasakladı. Hoşlanmadığı kitapları toplattı. Açıkça nefret ettiğini söylediği Yahudiler ve Protestanlar üzerinde büyük baskı uyguladı.
Cizvitleri ülkeden sürdü. Buna rağmen kiliseye teslim olmadı, aksine devletin kilise üzerindeki egemenliğini arttırdı. Çocuklarının ölümünün de etkisiyle, başta çocukların aşılanması olmak üzere halk sağlığına özel önem verdi. Albert'le olan evliliğinden 11'i kız, 5'i erkek 16 çocuğu oldu. 17 Kasım 1780'de 40 yıl hüküm sürdüğü Viyana'daki Hofburg Sarayı'nda öldü. Yerine oğlu II. Joseph geçti.
